Kiến tạo hệ sinh thái số Đồng Nai từ những dự án Trí tuệ nhân tạo (AI) mang hơi thở cuộc sống (Kỳ 3)

Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc. Trong bối cảnh đó, ttỉnh Đồng Nai đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, đặt mục tiêu trở thành một trung tâm công nghệ số phát triển. Kế hoạch hành động số 469-KH/TU, ban hành ngày 16-5-2024, nhằm hiện thực hóa các mục tiêu đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Một trong những mục tiêu được xác định trong Kế hoạch là: “Đến hết năm 2030, Đồng Nai phấn đấu hình thành hệ sinh thái công nghiệp công nghệ số với các công nghệ chiến lược, Gồm: công nghệ bán dẫn, trung tâm dữ liệu, trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây (Cloud), chuỗi khối (Blockchain).

Để hiện thực hóa tầm nhìn này, yếu tố con người đóng vai trò then chốt. Nhận thức sâu sắc điều đó, Trường Đại học Lạc Hồng (LHU) đã và đang khẳng định vị thế tiên phong khi chủ động triển khai hàng loạt các khóa tập huấn chuyên sâu về AI cho nhân sự trong và ngoài trường. Xem AI là công cụ tuyệt vời để nâng cao hiệu suất công việc, trong tháng 6 năm 2025, LHU đã triển khai workshop với chủ đề “Artificial Intelligence (AI) Pedagogy – Ứng dụng AI trong giảng dạy” nhằm hướng dẫn giảng viên cách sử dụng AI hiệu quả trong công tác.

Kỳ 3. AI Pedagogy – Ứng dụng AI trong giảng dạy

Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc. Trong bối cảnh đó, ttỉnh Đồng Nai đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, đặt mục tiêu trở thành một trung tâm công nghệ số phát triển. Kế hoạch hành động số 469-KH/TU, ban hành ngày 16-5-2024, nhằm hiện thực hóa các mục tiêu đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Một trong những mục tiêu được xác định trong Kế hoạch là: “Đến hết năm 2030, Đồng Nai phấn đấu hình thành hệ sinh thái công nghiệp công nghệ số với các công nghệ chiến lược, Gồm: công nghệ bán dẫn, trung tâm dữ liệu, trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây (Cloud), chuỗi khối (Blockchain).

Để hiện thực hóa tầm nhìn này, yếu tố con người đóng vai trò then chốt. Nhận thức sâu sắc điều đó, Trường Đại học Lạc Hồng (LHU) đã và đang khẳng định vị thế tiên phong khi chủ động triển khai hàng loạt các khóa tập huấn chuyên sâu về AI cho nhân sự trong và ngoài trường. Xem AI là công cụ tuyệt vời để nâng cao hiệu suất công việc, trong tháng 6 năm 2025, LHU đã triển khai workshop với chủ đề “Artificial Intelligence (AI) Pedagogy – Ứng dụng AI trong giảng dạy” nhằm hướng dẫn giảng viên cách sử dụng AI hiệu quả trong công tác.

Khoá tập huấn AI Pedagogy - Xây dựng tư duy AI bền vững và trách nhiệm

Thay vì cách tiếp cận AI một cách mơ hồ, khoá tập huấn AI Pedagogy đi thẳng vào cốt lõi vấn đề: Làm thế nào để “trò chuyện” hiệu quả với AI. Theo đó, chất lượng của câu trả lời từ AI phụ thuộc trực tiếp vào chất lượng của câu lệnh (prompt) đầu vào.

TS Lê Phương Trường - Trưởng Phòng Khảo thí và Đảm bảo chất lượng (LHU) cho biết: “Để AI đưa ra cho bạn câu trả lời chất lượng, thì cấu trúc prompt phải chuẩn. Câu lệnh càng chi tiết, rõ ràng thì câu trả lời từ AI càng chuẩn”.

Một câu lệnh thường có 5 thành phần: Nhiệm vụ (Task), Dữ liệu (Data), Bối cảnh (Context), Yêu cầu đầu ra (Output), và Ví dụ mẫu (Examples). “Cách tiếp cận bài bản này giúp người dùng chuyển từ việc sử dụng AI một cách thụ động sang chủ động điều khiển công cụ để tạo ra kết quả chính xác và hữu ích nhất” – TS Trường nói.

Không chỉ dừng lại ở kỹ năng kỹ thuật, AI Pedagogy còn chú trọng tích hợp AI vào các phương pháp sư phạm hiện đại. Khóa học hướng dẫn giảng viên kết hợp AI với các mô hình giảng dạy uy tín như TPACK (kết hợp tri thức công nghệ, sư phạm và nội dung) và mô hình 5E (Gắn kết, Khám phá, Giải thích, Củng cố, Đánh giá). Bằng cách cung cấp những “prompt mẫu” được thiết kế chuyên biệt, nhà trường giúp giảng viên có thể ứng dụng AI để xây dựng kế hoạch bài giảng, đề xuất hoạt động dạy và học, và lựa chọn công nghệ hỗ trợ phù hợp với từng giai đoạn lên lớp.

Bên cạnh những lợi ích to lớn từ AI, LHU đặc biệt quan tâm đến vấn đề đạo đức học thuật trong kỷ nguyên AI, việc lạm dụng AI để thực hiện các bài tập, tiểu luận sẽ làm mất đi ý nghĩa của việc học tập và sáng tạo. AI Pedagogy gợi ý về mô hình “5H” tương đối toàn diện, bao gồm:

Hình thức: Đổi mới các dạng bài tập, ưu tiên các câu hỏi gắn với trải nghiệm cá nhân, tình huống thực tế và yêu cầu tư duy phản biện để AI khó có thể sao chép hoàn toàn.

Hiểu biết: Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề giúp sinh viên hiểu rõ ranh giới giữa việc sử dụng AI để hỗ trợ học tập và hành vi gian lận.

Hướng dẫn: Tập huấn cho giảng viên các phương pháp thiết kế đề bài mới và xây dựng quy định rõ ràng về việc sử dụng AI trong học thuật.

Hệ thống: Kết hợp các công cụ công nghệ để phát hiện sản phẩm do AI tạo ra và quản lý chặt chẽ quá trình làm bài của sinh viên.

Hiệu quả: Chuyển trọng tâm từ đánh giá sản phẩm cuối cùng sang đánh giá cả quá trình học tập và năng lực thực sự của người học như tư duy phản biện, nghiên cứu và giao tiếp.

Nâng cao năng lực nghiên cứu và sức “miễn dịch” với ảo giác AI

Bên cạnh việc trang bị các kỹ năng nền tảng, khoá tập huấn AI Pedagogy còn đi sâu vào các công cụ chuyên biệt và những rủi ro tiềm ẩn của AI. Một trong những nguy cơ lớn nhất được nhấn mạnh là “ảo giác AI” (AI Hallucinations) – hiện tượng các mô hình AI tạo ra những thông tin nghe có vẻ hợp lý nhưng lại hoàn toàn sai lệch hoặc không có cơ sở thực tế.

Để khắc phục nhược điểm chí mạng này, các giảng viên của khoá tập huấn AI Pedagogy đã giới thiệu và hướng dẫn giảng viên, sinh viên trong toàn trường sử dụng NotebookLM, một công cụ nghiên cứu thông minh do Google phát triển. “Điểm khác biệt lớn nhất của NotebookLM so với các chatbot thông thường là nó chỉ hoạt động và đưa ra câu trả lời dựa trên kho tài liệu do chính người dùng cung cấp. Bằng cách này, NotebookLM giúp hạn chế tối đa hiện tượng “ảo giác”, đảm bảo độ tin cậy của thông tin trong môi trường học thuật và nghiên cứu” – ThS Ngô Đình Hoàng Diễm, Phó trưởng phòng Khào thí và Đảm bảo chất lượng LHU, giảng viên khoá học cho biết.

Công cụ này cho phép người dùng tải lên đến 50 tài liệu nguồn, mỗi tài liệu tối đa 200.000 từ, từ nhiều định dạng khác nhau như PDF, Google Docs, trang web hay thậm chí là bản ghi từ video YouTube. Từ kho tài liệu này, NotebookLM có thể thực hiện hàng loạt tác vụ ấn tượng để hỗ trợ việc dạy và học.

PGS, TS Nguyễn Vũ Quỳnh – Phó Hiệu trưởng LHU nhìn nhận: Bằng việc trang bị những công cụ và tư duy tiên tiến này, Trường Đại học Lạc Hồng không chỉ đang thực hiện sứ mệnh đào tạo mà còn đang chủ động kiến tạo một tương lai số cho tỉnh nhà.

“Những nỗ lực của nhà trường trong việc đào tạo một thế hệ nhân lực am hiểu, làm chủ và biết sử dụng AI một cách có trách nhiệm chính là nền tảng vững chắc nhất, góp phần hiện thực hóa khát vọng đưa Đồng Nai trở thành một hệ sinh thái công nghệ số năng động và phát triển bền vững, như Kế hoạch hành động số 469-KH/TU ngày 16-5-2024 đã nêu” - Thầy Quỳnh nói thêm.

Kỳ 1. Để AI “cất tiếng nói” về lòng trắc ẩn

Kỳ 2. Đưa trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ thành bạn của nhà nông